Wonen in Noordwolde
Midden tussen de heidevelden en bossen ligt Noordwolde, met circa 3500 inwoners het op één na grootste dorp van Weststellingwerf. Noordwolde is een mooi dorp met een rijke historie en cultuur waar rust en ruimte nog heerst.
Noordwolde
Het dorpsgebied van Noordwolde omvatte van oorsprong een aantal agrarische nederzettingen, waarvan de Buitenburen, de Molenburen en de Oosterstreek restanten waren of nog zijn. Verder waren er het Oosterse- en Weststerse Veld en de Miente die in later tijden bekendheid kregen vanwege het grote aantal verspreid staande plaggenhutten en zeer eenvoudige woningen op de uitgestrekte heidevelden die er gebouwd werden.
Groei Noordwolde door turfgraverij
De plaats groeide sterk in de 17e en 18e eeuw door de turfgraverij in het grensgebied met Drenthe. De aanleg van de Noordwoldervaart zo rond 1650 heeft daarbij zeker geen onbelangrijke rol gespeeld. Al in het begin van de 18e eeuw had zich op het kruispunt van de vaart en de doorgaande weg een zekere dorpskern ontwikkeld. Zo rond 1850 blijkt dat Noordwolde inmiddels een duidelijk kruisvormige plattegrond heeft gekregen. Dichte, min of meer gesloten bebouwing was gelegen aan de Hoofdweg en langs de vaart. In de omgeving lag veel verspreide bebouwing met een zekere concentratie aan de Ooster-Bovendwarsvaart. Het inwonertal groeide in de 19e eeuw mede als gevolg van de vestiging van vrije kolonisten uit de aangrenzende Maatschappij van Weldadigheid en van kinderen van kolonisten in de Velden.
Rietvlechten in Noordwolde
De rietvlechtindustrie ontstond omstreeks 1825 als huisindustrie. In 1860 hielden reeds 200 gezinnen zich hiermee bezig. Aanvankelijk werden er voornamelijk manden gemaakt van wilgenteen dat in de eigen omgeving gesneden werd. In 1873 werd de eerste stoelenfabriek gesticht. De stoelen werden naar het station in Peperga vervoerd om van daaruit verder per trein te worden getransporteerd. In 1901 waren er 30 stoelenmakerijen met 405 arbeiders en een groot aantal thuiswerkers.
Rijksrietvlechtschool
Om de (artistieke) kwaliteit van het stoelen maken te verbeteren en de industrie in Noordwolde te handhaven, werd in 1908 de Rijksrietvlechtschool opgericht. De Eerste Wereldoorlog maakte een einde aan de export. In 1921 was het aantal bedrijven gedaald naar 17 met 170 arbeiders en een handjevol thuiswerkers. Na de Tweede Wereldoorlog was er sprake van een korte opleving, terwijl aan het begin van de jaren vijftig weer een slechte tijd aanbrak die uiteindelijk leidde tot de vrijwel gehele teloorgang van de vlechtmeubelindustrie.
Basisscholen in Noordwolde
Openbaar basisonderwijs kan worden genoten aan de Vensterschool Noordwolde en aan de in Noordwolde-Zuid staande eveneens openbare basisschool ‘De Velden’. Noordwolde is per openbaar vervoer bereikbaar vanuit Steenwijk, Oosterwolde en Wolvega.
Tekst: Geert Lantinga